مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره مفهوم تحول

کاملترین در سطح اینترنت
همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع : فارسی و انگلیسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc
تعداد صفحات : 89

قسمتی از متن :

مفهوم و ماهیت تحول

تحول از جمله واژه­هایی است که بعضاً مترادف کلمۀ رشد به کار می­رود در حالی که مفهوم تحول تغییرات کمی و کیفی را در بر می­گیرد و به هر نوع تغییری در طول زمان اطلاق می­گردد. مفهوم رشد تغییرات کمی را شامل می­شود از این رو تحول اعم از رشد است (مصباح و همکاران، 1374).

اگرچه از تحول تعاریف بسیاری شده است اما یکی از عام­ترین تعاریف بدین شرح می­باشد: تحول عبارت است از همۀ تغییرات و تحولاتی که از زمان تشکیل سلول تخم تا هنگام مرگ روی می­دهد. تحول؛ حرکتی مستمر، دائمی و پیوسته بوده گاهی آهسته و زمانی همراه با جوش و خروش است. کیفیت تحول ممکن است ملموس نباشد ولی نباید تصور کرد که جریان تحول متوقف شده است (احدی و بی جمالی، 1388). ماسن[1]، تحول را تغییرات منظم و نسبتاً مداوم در ساخت­های جسمی و عصب شناختی، فرایند تفکر و رفتار در طول زمان می­نامد (ماسن، ترجمۀ یاسایی، 1388). شرفی (1371) نیز تغییرات کمی و کیفی که در طول زمان در طبیعت و ساخت و رفتار انسان اتفاق می­افتد تحول می­نامد. بنا به نظر او این تغییرات و دگرگونی­ها در هر دوره­ای از زندگی، توانایی­ها، نیازها و دشواری­هایی را به وجود می­آورد.

سندستروم[2] (1973) نیز از واژۀ تحول برای تشریح فرایند تأثیرات بی شمار داخلی و خارجی بر انسان از اولین لحظات زندگی تا بزرگسالی و مرگ استفاده می­کند (به نقل از مصباح و همکاران، 1374). همچنین وولفلک[3] (2005) نیز تغییرات منظم و سازگارنه­ای که به طور مستمر در طول زندگی ارگانیسم، از لحظۀ نطفه تا لحظۀ مرگ به وجود می­آید، را تحول می­نامد (به نقل از سیف، 1386). رایس[4] (1992) نیز تحول را به مثابۀ فرایندی مادام العمر می­داند که از تعامل عوامل ارثی و محیطی تأثیر می­پذیرد، و از آغاز لقاح و تا مرگ (یا پس از مرگ، آن گونه که بسیاری معتقدند) ادامه یابد (رایس، 1922، ترجمۀ فروغان، 1388).

بنابراین با توجه به تشابهات تعاریفی که صاحبنظران در مورد مفهوم تحول ارائه کردند، به نظر می­رسد تحول عبارت است از تغییرات کمی و کیفی نسبتاً پایدار، منظم و فراگیر قابلیت­ها، ساخت و رفتار انسان تحت تأثیر رسش و تعامل با محیط، که از لحظۀ لقاح تا مرگ به وجود می­آید.

2-2- اصول حاکم بر تحول

الگوی طبیعی تحول در مراحل سنی مختلف از اصول مشخصی پیروی می­کند. این اصول، علی­رغم تفاوت­هایی که افراد با هم دارند به طور مشترک در همۀ یافت می­شود. شناخت این اصول برای مطالعۀ تحول و فهم الگوی طبیعی آن ضروری می­باشد. از این رو در زیر به اصولی که بیشتر صاحبنظران تحول به آن توجه دارند، می­پردازیم.

1- تحول جریانی مرحله ای و پیوسته است.

تحول انسان از تشکیل نطفه تا پایان عمر، با عبور از مراحلی که ویژگی­ها و خصوصیات خود را دارند صورت می­پذیرد. این مراحل به صورت پیوسته و پی در پی پدیدار می­شود.

2- تحول دارای الگوی قابل پیش بینی است.

جریان تحول انسان از الگو و طرح معینی پیروی می کند.

3- تفاوت های فردی در تحول وجود دارد.

اگرچه الگوی تحول برای همۀ افراد یکسان است اما هر فردی برای خود الگوی ویژه­ای دارد که با روش و سرعت خاص خویش تحول می­یابد. همین امر سبب می­شود که تحول افراد متفاوت باشد. این تفاوت­های فردی در سال­های اولیه کمتر قابل دقت و تشخیص است؛ اما به مرور با افزایش سن، آشکار­تر می­شود.

4- تحول دارای ابعاد متفاوت و فرایندی پیچیده است.

تحول انسان فرایندی پیچیده است که می­توان آن را به ابعاد فیزیکی، شناختی، هیجانی، اجتماعی تقسیم کرد. هرچند هریک از ابعاد بر جنبۀ خاصی از تحول تأکید دارند، اما بین این ابعاد وابستگی متقابل قابل توجهی وجود دارد. به طوری که هرچند می­توان هریک از ابعاد را به طور جداگانه مورد مطالعه قرار داد اما نمی­توان این جنبه­ها را از یکدیگر جدا نمود و آنها را بدون توجه به ابعاد دیگر در نظر داشت.

5- در جریان تحول دوره های حساس تحول وجود دارد.

هرچند تمام مراحل تحول به صورت پیوسته و پی در پی به وقوع می­پیوندد، اما این مراحل به جهات گوناگونی با یکدیگر متفاوت بوده و از حساسیت­های گوناگونی برخوردار است (سیف و همکاران، 1381، احدی و بنی جمالی، 1387).

............................

پژوهش­های انجام شده داخلی

پاکدامن (1376) در مطالعه­ای به بررسی تأثیر یاد­دهی در تحول ذهنی پیش­عملیاتی کودکان پرداخت. در این مطالعه آزمودنی­ها 40 کودک (18 دختر و 22 پسر) کودکستانی 5 تا 5 سال و 6 ماهه با بهرۀ هوشی 94 تا 135 بودند که از بین600 کودک طبق ضوابط معینی انتخاب و به 2 گروه آزمایشی و گواه واگذار شدند که همگی آنها در سطح پیش­عملیاتی بودند. گروه آزمایشی (تعداد 20 نفر) طی مدت 3 هفته تحت آموزش ردیف کردن (با شیوۀ لوینوف) قرار گرفتند و در همان زمان گروه گواه (تعداد 20 نفر) تحت آموزش­های معمول در کودکستان­ها واقع شدند. پس از 3 هفته از انجام پیش­آزمون، پس­آزمون یک و بعد از یک هفته و 4 ماه پس آزمون های 2 و 3 انجام شدند. با آن که بلافاصله بعد از آموزش یک انتقال نزدیک-نزدیک (پیشرفت در نتایج پس آزمون) و نیز یک انتقال نزدیک- دور (توانایی حل تکالیف ردیف­کردن در مورد مفاهیم بخش­هایی که آموزش داده نشده بود) مشاهده شد. نتایج بعد از 4 ماه به طور کلی در گروه آزمایشی رو به کاهش گذاشت. اگر­چه این نتایج در مقایسه با گروه گواه برتری خود را حفظ نموده است.

..............................

مطالعات انجام گرفته در خارج از ایران

علاوه بر مطالعات انجام شده در ایران، مطالعات زیادی در سطح بین المللی مبنی بر اهمیت دورۀ پیش از دبستان انجام شده است. در ادامه به معرفی برخی از این مطالعات پرداخته می¬شود که با مسئله پژوهش حاضر ارتباط بیشتری دارند.


بارنت (1995) در یک مطالعۀ فرا¬تحلیلی، 36 مطالعه که آثار بلند¬ مدت برنامه¬های پیش از دبستان در خانواده¬های کم درآمد مورد بررسی شده بود مورد مطالعه قرار داد. نتیجه نشان داد که آموزش پیش-دبستانی می¬تواند اثرات بزرگ اما کوتاه مدتی را بر هوش کودکان داشته باشد. همچنین اثرات دراز مدت قابل توجه¬ای در پیشرفت تحصیلی، کسب رتبه، سازگاری اجتماعی دارد. در این مطالعه به دلیل تفاوت در کیفیت و بودجه درست برنامه¬ها تمام منافعی که ذکر شد را تمام برنامه ها ایجاد نکرده بودند.

..............................
بخشی از منابع
1) احدی، ح، بنی جمالی، ش. (1388). روانشناسی رشد (مفاهیم بنیادی در روانشناسی کودک). تهران: جیحون.

2) احدی، ح، جمهری، ف. (1382). روان شناسی رشد نوجوانی، بزرگسالی (جوانی، میانسالی، پیری). تهران: پردیس.

3) احمدپناه، م. (1377). بررسی و مقایسه تحول شناختی و اخلاقی در کودکان شهری و روستایی. روان­شناسی. (8): 387-369.

4) اسحاق نیا، س. (1372). بررسی تأثیر آموزش و پرورش پیش دبستانی بر پیشرفت تحصیلی و سازگاری عاطفی، عاطفی کودکان دبستانی در شهرستان تربیت حیدریه- استان خراسان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

5) اسعدی، س، امیری، ش، و مولوی، ح. (1386). بررسی تحول شناخت اجتماعی و رابطۀ آن با طراز تحول شناختی در کودکان. مطالعات تربیتی و روانشناسی. 8 (1): 154-137.

6) ال سولسو، ا (1381). روانشناسی شناختی (ترجمۀ فرهاد ماهر). تهران: رشد.

7) السون، ا. و هرنگهان، ب. (2005). مقدمه ای بر نظریه های یادگیری. ترجمۀ علی اکبر سیف (1386). تهران: دوران.

8) اللهیاری، م. (1381). بررسی برنامه­ی فعالیت بدنی منتخب بر عملکرد ادراکی-حرکتی کودکان پیش دبستانی دختر و پسر شهرستان کاشان و مقایسه آنها. پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: تربیت معلم تهران.

9) برک، ل. (1384). روانشناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمۀ یحیی سید محمدی. تهران: ارسباران.